qəsd

is. <ər.>

1. Niyyət, məqsəd, məram. Xudayar bəyin qəsdi Zeynəbin və səqirlərin var-yoxuna . . sahib olub, Zeynəbi çölə ötürmək idi. C. M.. Buraya gəlməkdən qəsdim səndən kömək istəməkdir. Ə. H.. Göyərçin onu görüncə əsdi; Bildi ki, nədir tərlanın qəsdi. M. S.. // ilə qoşması, yaxud -lə şəkilçisi ilə – 1) . . . məqsədi ilə, . . . niyyəti ilə, . . . üçün. Ayrım qızı . . Kərim babaya acı dərs vermək qəsdi ilə yumrubaşlı iri çomağı götürüb özünü naxıra yetirmişdi. A. Ş.; 2) qəsdən, müəyyən məqsədlə. Qəsd ilə nihan edib kitabın; Həddən aşırırdı iztirabın. F.. Burada Araz və Culfa sözlərini mən qəsdlə yazıram. C. M.. Qəsd etmək – 1) niyyətində tutmaq, fikrində tutmaq, nəzərində tutmaq; 2) niyyətində olduğu şeyi həyata keçirməyə təşəbbüs etmək. O ki öz varını insana vermiş; Ona qəsd eləmək cinayət olar. B. V..

2. Bax qərəz 1 2-ci mənada. Bu işdə heç bir qəsd olmamışdır.

3. Birini öldürmək, yaralamaq, yaxud zərər vermək üçün edilən təşəbbüs, görülən iş; sui-qəsd. Qəsdinə durmaq (girmək) – birinin ölümünə, məhvinə, yaxud bədbəxtliyinə çalışmaq. Heç bilməzəm nədir günahım mənim; Durubdur qəsdimə cəlladın sənin. M. P. V.. Zalım cəllad nə giribdi qəsdimə; Xəbər verin övladıma, dostuma. A. Ə.. Canına (həyatına) qəsd etmək – birini öldürməyə təşəbbüs etmək; // məc. mənada. Gözünü düzüb süzürsən, dilü canə qəsd edirsən. Nəs.. Qəsd eləmişdin nə üçün canına; Olmuş idin təşnə onun qanına? A. S..

4. Qəsdindən şəklində – ürəyindən, qəlbindən, xəyalından, fikrindən. Hər kəsin qəsdindən aşıqlıq keçər; Qarşı gəlsin, edək cəngi qıjhaqıj. A. Ə..

◊ Şirin cana qəsd eləmək zar. – özünə əziyyət, əzab vermək (çox işləməklə, çalışmaqla və s. ilə). Gülxar Zal qızı, siz şirin cana qəsd eləmişsiniz. Nə tikirsiniz? Ə. Vəl..